niedziela, 20 marca 2016

CIASTA WIELKANOCNE

Wielkanocne ciasta to przede wszystkim baby, mazurki i serniki oraz paschy. Według mnie nie może ich zabraknąć na świątecznym stole. Piekło się je w całej Polsce od stuleci.
Baba
Czy wiecie, że historycy sztuki kulinarnej są zgodni, że baba powstała w polskiej kuchni pod koniec XVII wieku za czasów Stanisława Augusta Poniatowskiego i rozpowszechniły się w krajach europejskich, a szczególnie we Francji. Prawdopodobnie baby drożdżowe stanowiły jeden z największych przysmaków króla Stanisława Leszczyńskiego i jak głosi legenda to właśnie on nadał nazwę wypiekowi. Podobno wzięła się ona stąd, że ciasta przypominały polskiemu monarsze turban jaki na swojej głowie nosił Ali Baba z "Baśni z tysiąca i jednej nocy". Niezależnie od tego, czy damy wiarę legendzie czy też nie musimy przyznać, że ten tradycyjny wypiek jest w naszym kraju bardzo popularny. Z czasem stał się jednym ze sztandarowych ciast wielkanocnych. Dawnymi czasy przyrządzanie bab wielkanocnych rozpoczynano przed świętami zaraz po Niedzieli Palmowej. Najlepszą mąkę pszenną przesiewano przez gęste sita i ogrzewano. W donicach kręcono setki żółtek  cukrem, ubijano pianę z białek, rozpuszczano w araku lub wódce szafran, mielono migdały, tłuczono w moździerzach wanilię, przebierano i parzono rodzynki. Ciasto, najdokładniej wyrabiano, nakładano do wysmarowanych masłem wysokich, karbowanych form i nakrywano obrusami, by się nie przeziębiło, bowiem baba z przeziębionego ciasta nie rosła i miała zakalec. Uszczelniano też w kuchni okna oraz drzwi, aby nie było przeciągu. gdy ciast wyrosło jak należy, baby wsadzano do wygrzanego pieca piekarskiego. napięcie zgromadzonych w kuchni kobiet osiągało szczyt, gdy na drewnianej łopacie wyjmowano z czeluści pieca upieczone baby. Nierzadko towarzyszył wyjmowaniu ciasta dramatyczny okrzyk lub nagły szloch. Oznaczało to połączoną z kompromitacją katastrofę: spalone lub "usiadłe" ciasto. baby wykładano (najostrożniej) z form na puchowe poduszki lub pierzyny, aby się nie zgniotły i wolniutko ostygły. rozmawiano szeptem, bowiem i hałas mógł wrażliwym babom zaszkodzić i spowodować zapadniecie się ciasta. Dopiero nazajutrz lukrowano je i pięknie zdobiono. 
każdy dwór, każda rodzina miała własne, pilnie strzeżone przepisy, przechodzące z matki na córkę. Były więc baby polskie, warszawskie, parzone, szafranowe, bakaliowe, petynetowe, muślinowe, puchowe i inne. 
Staropolskimi babami zachwycali się cudzoziemcy. Do kuchni francuskiej wprowadził je eks-król polski Stanisław Leszczyński do panteonu klasycznych deserów francuskich pod nazwą "Baba au rhum". Podbijając Europę w latach 70 XIX wieku trafiła do Neapolu, gdzie zadomowiła się jako baba napoletano. Przybrała ona kształt grzyba bądź czapki kucharskiej. Zawsze jest mocno nasączona likierem na bazie cytryn lub ponczem. jeśli jest to baba duża z dziurą w środku napełnia ja ja kremem i polewa sosem z owocami. Zdaniem Włochów to klasyczny przysmak neapolitański, symbol miasta. 
Dawne baby zastąpiły dziś znacznie skromniejsze babki. Również i znacznie zdrowsze, ponieważ nasi przodkowie nie żałowali żółtek ("weź na pół garnca mąki pół kwarty  żółtków" zaleca przepis z 1812 roku) co sprawiało, że staropolskie baby były istnymi "bombami cholesterolowymi". 
Dziś nawet najlepsze gospodynie nie przykładają tyle uwagi do wypiekania bab. Za to pojawia się coraz więcej przepisów kulinarnych w znacznym stopniu modyfikujących tradycyjne receptury. I tak współczesne gospodynie stoją przed nie lada trudnością: czy upiec babę kakaową czy kawową? A może zdecydować się na makową, cytrynową lub cynamonową? Albo wybrać babkę majonezową albo z serkiem mascarpone?
Babka białkowa z kokosem i makiem

Mazurek
Jest specjalnością kuchni polskiej z wielowiekową, chlubną tradycją. W w rzeczywistości jego pochodzenie jest tajemnicze: ciasto prawdopodobnie przywędrowało do nas z Turcji. Słowo „Mazur” któremu zawdzięcza swą nazwę oznaczało niegdyś mieszkańca Mazowsza. Określenie to przylgnęło do wypieku, ponieważ był on w tym rejonie popularny. Stanowił on nagrodę za wstrzemięźliwość w jedzeniu. Podawano go na Święta Wielkanocne, po 40 dniach postu. W dawnych czasach dobra gospodyni piekła aż kilkanaście mazurków, a dziś z tej okazji podawanych jest ich maksymalnie kilka sztuk, ale mimo to cukiernicy mają spore pole do popisu. Są prostokątne, owalne placki z różnych gatunków ciasta (kruche, makaronikowe, marcepanowe biszkoptowe) lub ze smażonych owoców ułożonych na opłatkach (pomarańczowe, jabłkowe, z suszonych śliwek, pigwy), z dodatkiem przypraw aromatycznych (wanilia, cynamon, goździki itp.) oraz często bakali (rodzynki, skórka pomarańczowa, cykata, daktyle, figi, słodkie i gorzkie migdały). Można wyróżnić wiele współczesnych wariantów tego wypieku: mazurek razowy, owsiany czy łaciaty. W przypadku tego ciasta niezwykle istotny jest jego wygląd, dlatego dużo czasu poświęca się na jego udekorowanie. Powierzchnia mazurków pokrywa się przeważnie warstwą lukru i bogato zdobi konfiturami, polewą czekoladową, lukrem, kolorowymi posypkami, migdałami, orzechami, suszonymi oraz kandyzowanymi owocami, które są układane w ciekawe wzory. Istnieje kilkaset przepisów mazurków o ogromnej skali smaków i aromatów. Są typową polską ozdobą stołu wielkanocnego.

Sernik
Dawniej, ze względu na dodawanie do nich drogie wyszukiwane składniki, były one wyłącznie świątecznymi ciastami. Jest to ciast słodkie, którego głównymi składnikami są: biały, dobrze odciśnięty z wilgoci ser, jajka, masło i cukier. Słynny sernik królewski uchodzi za jedną ze specjalności kuchni polskiej. Przeróżne warianty serników spotyka się dość często w kuchni innych narodów. W kuchni polskiej serniki (serowce) należą obok mazurków do tradycyjnych specjałów wielkanocnych. Odmian serników jest wiele. Wypieka sieje na spodzie z ciasta kruchego i drożdżowego lub bez spodu. Masę serową przyrządza się również na wiele sposobów, najczęściej jednak aromatyzuje się ją wanilia oraz wzbogaca rodzynkami, tartymi migdałami, czy smażoną w cukrze skórką pomarańczową. Niekiedy dodaje się do masy serowej nieco mąki ziemniaczanej lub pszennego grysiku, a w celu podniesienia pulchności trochę proszku do pieczenia. Użycie proszku pozwala na zredukowanie ilości jajek i co za tym idzie zmniejszenie ilości cholesterolu.Dziś jego symbolika została zapomniana, ale wciąż jest chętnie podawany z okazji świąt. 
Pascha
Pascha, czyli sernik na zimno. Narodowa wielkanocna potrawa rosyjska, która zrobiła karierę w kuchni międzynarodowej. Paschę przyrządza się ze słodkiego tłustego sera białego, śmietanki, cukru i deserowego masła. Doskonale wymieszane składniki, stanowiące niezbyt gęstą masę wkłada się do specjalnej formy wyłożonej warstwą gazy, która odciąga nadmiar wilgoci. Należy włożyć do lodówki i wyjąć tuż przed podaniem. Paschę można uszlachetnić przez dodanie żółtek, rodzynków i usmażonej skórki pomarańczowej. Aromatyzuje się ją wanilią lub czekoladą. Nazwa potrawy wywodzi się z faktu, że deser ten byl podawany w czasie świąt wielkanocnych.

1 komentarz:

  1. u mnie sernik obowiązkowo na święta :) ulubieniec całego domu :)

    OdpowiedzUsuń

drukuj/print